نامه هیات مدیره انجمن پزشکان عمومی کرمان در مورد فروش بدون نسخه دارو در داروخانه‌های کرمان
معاونت محترم غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی کرمان
جناب آقای دکتر اسدی پور
ضمن سلام و احترام
یکی از دغدغه‌های جدی سلامت در شهر کرمان، فروش آزادانه و بدون نسخه دارو در این شهر است. این عمل سلامت جامعه را در معرض تهدید جدی قرار داده و در عین حال از نظر اقتصادی سبب حیف‌ومیل بسیار زیادی در بودجه و یارانه‌های دولتی بر دارو می‌گردد. ضمن اینکه در شرایط فعلی که به خاطر تحریم‌های ظالمانه با کمبود دارو مواجه هستیم، سبب می‌شود دارو به دست نیازمند واقعی نرسیده و به خاطر تجویزهای خودسرانه و غیرعلمی، افرادی داروها را دریافت کنند که عملا به آنها نیاز ندارند.
فروش بدون نسخه دارو یک عمل غیرقانونی و غیراخلاقی است اما متاسفانه در شهر کرمان (و برخلاف اکثر شهر‌های ایران) رواج پیدا کرده و نظارت خاصی روی آن صورت نمی‌گیرد. جالب است بدانید که حتی در شهرستان‌های جنوبی استان، مانند کهنوج و قلعه‌گنج شاهد نظارت خوب و عدم فروش داروی بدون نسخه هستیم. اما متاسفانه در داروخانه‌های کرمان می‌توان تقریبا همه نوع دارویی را بدون نسخه تهیه کرد.
در اینجا مهم‌ترین دلایلی ذکر شده که فروش بدون نسخه دارو سلامت جامعه و اقتصاد کشور را تهدید می‌کند:
۱- فروش داروی بدون نسخه جان انسان‌ها را به‌خطر می‌اندازد:
متاسفانه موارد بسیار زیادی دیده شده که فروش بدون نسخه دارو سلامت و جان افراد را به‌خطر انداخته است. تشخیص بیماری و تجویز داروی مناسب توسط خود بیمار یا اپراتور داروخانه امکان‌پذیر نیست. یکی از نمونه‌های آن در کرمان خانمی بوده که به خاطر دل درد به داروخانه مراجعه کرده و یک قرص اشتباه دریافت کرده است. اما دچار حاملگی خارج رحمی بوده و به خاطر تشخیص دیرهنگام، مجبور به عمل جراحی شده و تخمدان خودش را از دست داده است.
۲- فروش داروی بدون نسخه باعث حیف و میل بودجه و داروها می‌شود:
اکثر داروهایی که بدون نسخه فروخته می‌شوند (چون معمولا اشتباه تجویز شده‌اند)، مشکل را درمان نکرده و به همین خاطر توسط بیمار به صورت کامل مصرف نمی‌شوند. این سبب می‌شود در خانه‌ها شاهد حجم زیادی داروی بلااستفاده باشیم.
در این شرایط تحریم و کمبود دارویی این موضوع آسیب شدیدی به چرخه تامین دارو می‌زند و سبب می‌شود دارو در دسترس افراد نیازمند قرار نگیرد.
۳- فروش داروی بدون نسخه سبب مصرف اشتباه دارو می‌شود:
از آنجایی که پزشک دارو را تجویز نکرده، بیماران توصیه‌های لازم برای مصرف صحیح دارو را دریافت نمی‌کنند و در نتیجه اغلب اوقات دارو را به صورت اشتباه (از نظر میزان دوز، یا زمان) مصرف می‌کنند.
۴- اپراتورهای داروخانه مقادیر (دوز‌های) خطرناک دارویی را در اختیار بیماران قرار می‌دهند:
متاسفانه بسیاری اوقات، مسئولین فروش (و نه حتی خود داروساز) که فاقد کوچک‌ترین اطلاعات پزشکی هستند، برای مراجعه‌کنندگان دارو تجویز می‌کنند! موارد زیاد دیده شده که مثلا داروهایی مانند پردنیزولون ۵۰ میلی‌گرمی به مراجعه‌کنندگان داده می‌شود که مصرف اشتباه و بدون نظارت آن سبب عوارض شدید می‌شود.
۵- فروش داروی بدون نسخه «سلامت کلی جامعه» را تهدید می‌کند:
این مورد زیاد دیده می‌شود که مراجعه کننده به راحتی از داروخانه آنتی‌بیوتیک دریافت می‌کند. در حالی که مصرف اشتباه آنتی‌بیوتیک سبب ایجاد مقاومت دارویی می‌گردد. ایجاد مقاومت دارویی هم سبب می‌شود که دیگر آنتی‌بیوتیک روی باکتری مورد نظر عملکرد خودش را از دست بدهد. بنابراین با مصرف اشتباه یک شخص، سلامت دیگران هم به خطر می‌افتد چون یک باکتری مقاوم به درمان ایجاد شده و در جامعه گسترش پیدا می‌کند. در نتیجه سلامت کل جامعه به‌خطر می‌افتد.
با توجه به موارد فوق و اهمیت فوق‌العاده موضوع، خواهشمندیم در جهت اصلاح سازوکارهای نظارتی و معرفی متخلفان در اسرع وقت اقدام نموده و نسبت به رفع این دغدغه مهم در جامعه دستورات لازم را صادر فرمایید.
انجمن پزشکان عمومی استان کرمان